Η διαφοροποίηση του στασικού ελέγχου μέσω του χειρισμού της οπτικής αντίληψης με την εφαρμογή πρισμάτων
Στον άνθρωπο ο κινητικός έλεγχος καθορίζεται από τρία κύρια αισθητηριακά συστήματα: το αιθουσαίο, το ιδιοδεκτικό και το οπτικό. Η δυναμική στάση και η βάδιση επαναπροσαρμόζονται κάθε φορά και σε κάθε νέα συνθήκη ισορροπίας μέσω της κινητικής εκπαίδευσης. Η επιτυχής μετακίνηση προς την επιθυμητή κατεύθυνση, πρέπει να πληρεί κάποιες συγκεκριμένες προϋποθέσεις ικανότητας μετακίνησης στο χώρο, αλλά και αποτελεσματικής προσαρμογής στις εκάστοτε αλλαγές του χώρου και των συνθηκών του περιβάλλοντος. Η προσαρμογή στο χώρο είναι μία αργή διαδικασία και αφορά τις αλλαγές που συμβαίνουν μέσα στο αισθητηριακό σύστημα. Η αυτοεξυπηρέτηση επίσης προϋποθέτει, εκτός της επιτυχούς μετακίνησης κυρίως στην όρθια θέση, τη σύνδεση διαφόρων λειτουργικών θέσεων μεταξύ τους.
Η σημαντικότητα της οπτικής αντίληψης στην ανάπτυξη του κινητικού ελέγχου έχει επισημανθεί με πληθώρα ερευνών. Η φτωχή οπτική αντίληψη έχει αρνητική επιρροή στην κινητική ανάπτυξη, την κινητική συμπεριφορά και το στασικό έλεγχο αφού το οπτικοαντιληπτικό σύστημα είναι αυτό που ρυθμίζει και οργανώνει τις συνεργείες. Σε απουσία της όρασης, η ιδιοδεκτικότητα είναι η καθοδηγός της μετατόπισης του κέντρου βάρους του σώματος και του κινητικού συντονισμού. Το κινητικό σύστημα είναι ικανό να δημιουργήσει σταθερά κινητικά πρότυπα για μία συγκεκριμένη λειτουργία μέσω των στενά συνδεδεμένων συνδέσεων των ιδιοδεκτικών-αντιληπτικών και κινητικών λειτουργιών. Το οπτικό σύστημα είναι αυτό που επαναπροσδιορίζει μία κατάσταση, ώστε όταν συμβούν μεταβολές στην οπτική αντίληψη, να επαναπροσδιοριστεί η κινητική κατάσταση μέσω της ιδιοδεκτικότητας και της δράσης.
Ο σχεδιασμός μίας λειτουργίας απαιτεί οπτική και κινητική καθοδήγηση για την επίτευξη δομών συντονισμού των συνδέσεων μεταξύ οπτικών, κινητικών και ιδιοδεκτικών συστημάτων. Οι δομές συντονισμού αποτελούν λειτουργίες στρατηγικού ελέγχου, που αναπτύσονται και διαφοροποιούνται σε εξειδικευμένα κινητικά πρότυπα για συγκεκριμένους κινητικούς στόχους. Σε μία ανεπιτυχή προσπάθεια εκτέλεσης μίας συγκεκριμένης λειτουργίας, εξαιτίας λανθασμένη οπτικής πληροφόρησης, το κινητικό και το ιδιοδεκτικό σύστημα συνεργάζονται ώστε να παρέχουν τις απαραίτητες πληροφορίες για την επιτυχή εκτέλεσή της.
Ο στασικός έλεγχος διαφοροποιείται με την πάροδο του χρόνου προσαρμοζόμενος σε νέα δεδομένα. Η εκπαίδευση του ελέγχου της στάσης και κίνησης μπορεί να βελτιώσει τα αποτελέσματα αυτής της διαδικασίας προσαρμογής. Οι νευρολογικοί μηχανισμοί παρουσιάζουν πλαστικότητα ως προς την οπτική αντίληψη του χώρου, γεγονός που το καθιστά ένα σπουδαίο εργαλείο στην νευροαποκατάσταση. Μέσω αυτής της προσαρμογής είναι δυνατόν να προκληθούν άμεσες επιδράσεις στο οπτικοαντιληπτικό και κινητικό σύστημα καθώς και στην προσήλωση προσοχής και την υψηλή γνωστική νευρολογική λειτουργία.
Η ενσωμάτωση στη νευροαποκατάσταση του χειρισμού της οπτικής αντίληψης του χώρου έχει θεαματικά αποτελέσματα βελτίωσης των κινητικών λειτουργικών θεραπευτικών στόχων, και γίνεται μέσω της χρήσης πρισματικών γυαλιών.
Τα πρίσματα είναι τριών επιπέδων γυάλινες διαφανείς πυραμίδες, τα οποία έχουν μία βάση και μία κορυφή. Μπορούν να τοποθετηθούν ανά ζεύγη προσαρμοσμένα σε ειδικούς περιστρεφόμενους σκελετούς γυαλιών, με στόχο να μεταβάλλουν τον προσανατολισμό του ατόμου στο χώρο. Καθώς ο προσανατολισμός του ατόμου μέσω των πρισμάτων επηρεάζει την αντίληψη του χώρου, τα πρίσματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να επηρέασουν τον στασικό τόνο, τη στασική αντίδραση και την ισορροπία.
Μέσω των πρισμάτων αλλάζει η αντίληψη της μέσης γραμμής του σώματος, αλλάζει η ιδιοδεκτική επανατροφοδότηση από τη βάση στήριξης σε όλο το σώμα, ευθυγραμμίζοντας κεφαλή-αυχένα-κορμό και άκρα και τέλος ενισχύεται η επανοργάνωση του σώματος στη νέα αντίληψη, που αφορά στη μέση γραμμή μέσω της επίδρασης του οπτικού και του αιθουσαίου συστήματος. Η χρήση των πρισμάτων μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα καθημερινών λειτουργικών δραστηριοτήτων, οπως τη στασική ισορροπία, το διάβασμα και την οδήγηση αναπηρικού αμαξιδίου.
Οι Στρατηγικές Ελέγχου αφορούν στην ικανότητα διασύνδεσης και διάδρασης των αισθητηριακών συστημάτων ώστε να λαμβάνουν, να επεξεργάζονται και να οργανώνουν τις αισθητηριακές πληροφορίες με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να αντιλαμβάνεται έναν συνεπή λογικά κόσμο. Για κάθε κινητική δράση κωδικοποιείται η οπτικοκινητική πληροφορία που σχετίζεται με το συγκεκριμένο κινητικό στόχο. Στο επίπεδο της Στρατηγικής Ελέγχου, όσον αφορά στον προσανατολισμό στο χώρο, όταν υπάρχει διαφορά μεταξύ οπτικού και ιδιοδεκτικού προσανατολισμού, ο οπτικός αποπροσανατολισμός στο χώρο, που μπορεί να συμβεί μέσω της εφαρμογής των πρισμάτων, μπορεί να αυξάνει σταθερά το λάθος, συγκρινόμενος με τον ιδιοδεκτικό προσανατολισμό, αναπτύσοντας επαναπροσανατολισμό και επανευθυγράμμιση.
Η ρύθμιση της θέσης-στάσης, η στρατηγική ελέγχου και η επανοργάνωση της αντίληψης του χώρου είναι οι κατηγορίες των διαδικασιών που μπορούν να επηρεάσουν την κινητική εκτέλεση κατά τη διάρκεια του προσανατολισμού μέσω των πρισμάτων. Η αισθητικοκινητική ασυμμετρία που παρουσιάζεται λόγω της πρισματικής μετατόπισης είναι ικανή να παράγει αλλαγές τόσο στην αντίληψη όσο και στην ενεργητική στασική λειτουργία των τμημάτων του σώματος. Η οπτική εξάσκηση μπορεί να επηρεάσει βελτιωτικά λειτουργικούς οπτικούς στόχους σε παιδιά με κινητικές δυσλειτουργίες, ενσωματώνοντάς την στο πρόγραμμα εκπαίδευσης και αποκατάστασης.
