Παιδί και μαθησιακές δυσκολίες

Οι μαθησιακές δυσκολίες σχετίζονται με την ικανότητα του εγκεφάλου να συλλέξει, να επεξεργαστεί και να αναλύσει ή να διατηρήσει πληροφορίες. Αυτά τα προβλήματα μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα ενός παιδιού να μάθει τόσο γρήγορα όσο κάποιο άλλο που δεν έχει μαθησιακές δυσκολίες. Υπάρχουν πολλά είδη μαθησιακών δυσκολιών, που μπορεί να αφορούν: νοητική καθυστέρηση, συναισθηματικές δυσκολίες, ειδικές γλωσσικές διαταραχές, προβλήματα όρασης ή ακοής, δυσλεξία, ΔΕΠ-Υ, κτλ. Οι μαθησιακές δυσκολίες εμφανίζονται λόγω γενετικής προδιάθεσης, προβλημάτων στην ανάπτυξη του εγκεφάλου πριν ή μετά τη γέννηση, αλλά και λόγω περιβαλλοντικών επιδράσεων.

Τι είναι η δυσλεξία;

Αφορά δυσκολίες του παιδιού στη γραφή και στην ανάγνωση. Σχετίζεται με τον τρόπο που ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τις πληροφορίες. Όταν ένα παιδί με δυσλεξία διαβάζει, χρησιμοποιεί μέρη του εγκεφάλου που δεν χρησιμοποιούνται από μη δυσλεκτικά άτομα.

Ποια συμπτώματα πρέπει να με ανησυχήσουν;

• Δυσκολίες στην ανάγνωση, παρόλο που η νοημοσύνη είναι φυσιολογική
• Επειδή ένα δυσλεκτικό παιδί αργεί συνήθως αρκετά να διαβάσει μια λέξη, το νόημα της χάνεται και η κατανόηση κειμένου είναι ελλιπής.
• Δυσκολίες στην ορθογραφία και στην γραπτή έκφραση
• Δυσκολία να ολοκληρώσει εργασίες και διαγωνίσματα εντός συγκεκριμένου χρονικού περιθωρίου
• Δυσκολίες απομνημόνευσης ονομάτων, τηλεφωνικών αριθμών, κτλ.
• Δυσκολίες προσανατολισμού

Η δυσλεξία διαφοροποιείται από την νοητική καθυστέρηση, αφού προϋποθέτει τουλάχιστον μέση φυσιολογική νοημοσύνη, αλλά και τα προβλήματα όρασης και ακοής που πρέπει να αποκλειστούν με ειδικές ιατρικές εξετάσεις.

Πότε γίνεται η διάγνωση της δυσλεξίας;

Η διάγνωση των μαθησιακών δυσκολιών δεν μπορεί να γίνει με ασφάλεια στην προσχολική ηλικία, καθώς τα φυσιολογικά ορόσημα ποικίλλουν και κάθε παιδί έχει τον δικό του ξεχωριστό βαθμό και ρυθμό ανάπτυξης. Για ηλικία μικρότερη των 7 ετών, μπορούμε να μιλήσουμε μόνο για ενδείξεις και μάλιστα για πρώιμες ενδείξεις δυσκολιών μάθησης. Τις ενδείξεις αυτές μπορεί να παρατηρήσει καλύτερα και να εντοπίσει ο εκπαιδευτικός, εξαιτίας της καθημερινής του επαφής με τα παιδιά. Ασφαλής διάγνωση γίνεται μετά το τέλος της πρώτης τάξης του δημοτικού. Η αξιολόγηση περιλαμβάνει λήψη κοινωνικού ιστορικού του παιδιού (συνεδρία με τους γονείς) και δύο συνεδρίες με το παιδί, όπου χορηγούνται ειδικές δοκιμασίες για την ακριβή εκτίμηση των δυσκολιών του.

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ)

Για να διαγνωστεί ένα παιδί με ΔΕΠ-Υ θα πρέπει οι παρακάτω συμπεριφορές να μην ταιριάζουν με την ηλικιακή ομάδα στην οποία βρίσκεται το παιδί. Τα συμπτώματα να υπάρχουν σε περισσότερα από ένα περιβάλλον, για παράδειγμα στο σχολείο και στο σπίτι ή / και στις κοινωνικές συναναστροφές.

Παιδιά με συμπτώματα Απροσεξίας μπορεί να:

• Δυσκολεύονται να διατηρήσουν την προσοχή τους στα καθήκοντά τους ή στο παιχνίδι
• Αδυνατούν συχνά να εστιάσουν την προσοχή τους σε λεπτομέρειες ή κάνουν λάθη απροσεξίας στο σχολείο
• Φαίνεται ότι δεν ακούν, όταν τους μιλούν
• Μην ακολουθούν συχνά μέχρι τέλους τις οδηγίες που τους δίνονται και να αδυνατούν να ολοκληρώσουν τις σχολικές εργασίες τους
• Δυσκολεύονται συχνά να οργανώσουν τις δραστηριότητες τους
• Αποφεύγουν συχνά ή να είναι απρόθυμα να αναλάβουν καθήκοντα που απαιτούν σταθερή και διαρκή νοητική προσπάθεια (π.χ σχολική εργασία στο σχολείο και στο σπίτι)
• Ξεχνούν συχνά καθημερινές δραστηριότητες
• Χάνουν συχνά τα πράγματά τους
Διασπάται συχνά η προσοχή τους από εξωτερικά ερεθίσματα

Παιδιά με συμπτώματα Υπερκινητικότητας μπορεί να:

• Κουνούν συνεχώς τα χέρια και τα πόδια τους ή να στριφογυρίζουν στη θέση τους
• Σηκώνονται συχνά από τη θέση τους μέσα στην τάξη
• Κινούνται συχνά χωρίς σκοπό ή να τρέχουν γύρω - γύρω
• Μιλούν συχνά υπερβολικά πολύ\
• Κοιτούν συνεχώς γύρω τους ή να πειράζουν τους άλλους

Παιδιά με συμπτώματα Παρορμητικότητας μπορεί να:

• Δυσκολεύονται να περιμένουν τη σειρά τους
• Ξεστομίζουν απερίσκεπτα απαντήσεις προτού ολοκληρωθούν οι ερωτήσεις
• Διακόπτουν συχνά ή να χώνονται σε συζητήσεις ή παιχνίδια άλλων

Τι πρέπει να κάνω αν διαπιστώσω σημάδια ΔΕΠ-Υ στο παιδί μου;

Ορισμένοι γονείς βλέπουν σημάδια που μοιάζουν με ΔΕΠ-Υ πολύ πριν την είσοδο του παιδιού στο σχολείο. Για παράδειγμα, το παιδί μπορεί να χάνει σταδιακά ενδιαφέρον στο να παίζει ένα παιχνίδι ή να βλέπει ένα πρόγραμμα στην τηλεόραση. Μπορεί ακόμα να τρέχει γύρω γύρω εντελώς εκτός ελέγχου. Αλλά, επειδή τα παιδιά ωριμάζουν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και βαθμό, και έχουν διαφορετική ιδιοσυγκρασία και προσωπικότητα, αλλά και επίπεδα ενέργειας, είναι χρήσιμο να ληφθεί η γνώμη ενός ειδικού (παιδίατρος, σχολικός ψυχολόγος, παιδοψυχίατρος) για το αν η συμπεριφορά του παιδιού είναι ανάλογη της χρονολογικής του ηλικίας ή συντρέχουν άλλοι λόγοι για αυτές τις συμπεριφορές.