Έχω γείωση στο σπίτι μου; Είναι σε καλή κατάσταση;
Συχνά ο κόσμος αναρωτιέται αν υπάρχει γείωση στο σπίτι, αν λειτουργεί, σε τι χρησιμεύει, αν είναι αναγκαία να υπάρχει και υπάρχουν αρκετοί ακόμη που δεν ξέρουν τι είναι η γείωση.
Τα ερωτήματα πολλά, θα προσπαθήσουμε όσο γίνεται περιληπτικά και κατανοητά να εξηγήσουμε τι είναι η γείωση χωρίς να υπεισέλθουμε σε περίπλοκα τεχνικά και θεωρητικά θέματα και με περίπλοκες μαθηματικές αποδείξεις.
1) Σε όλες τις ηλεκτρικές οικιακές εγκαταστάσεις και αναφερόμενοι κυρίως στο λεκανοπέδιο της Αττικής, υπάρχει το σύστημα της γείωσης, υποτυπωδώς. Αλλά υπάρχει, πώς υπάρχει;
Μιλώντας για οικίες προ 1980 (η πλειοψηφία δηλαδή κυρίως του κέντρου της Αθηνάς) διέθεταν την εν λόγω γείωση και με τους τότε κανόνες ηλεκτρικής εγκατάστασης επάνω στο ΔΙΚΤΥΟ ΤΗΣ ΥΔΡΕΥΣΗΣ.
Συγκεκριμένα, οι τότε ηλεκτρικές εσωτερικές εγκαταστάσεις γίνονταν με ότι πιο βασικό μπορούσε να εγκατασταθεί ώστε να λειτουργεί με ασφάλεια το σπίτι με τις τότε ηλεκτρικές συσκευές, (οι πιο διαδεδομένες ήταν: τηλεόραση, ραδιόφωνο, ηλεκτρικό μαγειρείο, ψυγείο, θερμοσίφωνο και αραιά πλυντήριο ρούχων). Από όλες αυτές τις συσκευές, αυτές που απαιτούσαν γείωση ήταν η ηλεκτρική κουζίνα, το ψυγείο, το πλυντήριο, (για το θερμοσίφωνο θα αναφερθούμε στην συνέχεια) διότι οι συσκευές αυτές είναι κατασκευασμένες στο εξωτερικό τους μέρος με μεταλλικό υλικό (κοινώς λαμαρίνα). Οπότε στα σημεία μέσα στο σπίτι, τα οποία επρόκειτο να χρησιμοποιηθούν οι παραπάνω συσκευές, υπήρχε πρόβλεψη για γείωση. Δηλαδή γινόταν τοποθέτηση πριζών σούκο ή αυτές με τις τρεις τρυπούλες για τα τότε φις των συσκευών, εκτός από την ηλεκτρική κουζίνα, η οποία τροφοδοτούνταν με σταθερό καλώδιο το οποίο συνδέεται στο στρογγυλό κουτί που σίγουρα θα έχετε δει στο πίσω μέρος της στον τοίχο. Οι εν λόγω πρίζες τοποθετούνταν μέσα στο χώρο της κουζίνας και στο υπόλοιπο σπίτι συνήθως ήταν μόνο μία, την οποία τοποθετούσαν κάτω από τον διακόπτη του φως της τουαλέτας στο χωλ και προοριζόταν για το πλυντήριο ρούχων.
Στο υπόλοιπο σπίτι υπήρχαν οι πρίζες με τις δυο τρυπούλες, δηλαδή χωρίς την τρίτη της γειώσης. Ο λόγος απλός, οι υπόλοιπες συσκευές έχουν πλαστικό περίβλημα άρα δεν τίθεται θέμα διαρροής, οπότε είχαν και το ανάλογο φις και ένας επιπλέον λόγος στα δωμάτια που διέθεταν παρκέ, η λογική ήταν ότι το ρεύμα δεν μπορεί να περάσει το ανθρώπινο σώμα λόγω του ότι πατάει σε ξύλο το οποίο είναι κακός αγωγός του ηλεκτρισμού.
2) Πως γινόταν η γείωση στο δίκτυο της ύδρευσης;
Τότε, όλες οι εγκαταστάσεις ύδρευσης γινόταν με γαλβανισμένο σιδηροσωλήνα, αναγκαστικά, λόγω του ότι δεν είχαν εφευρεθεί άλλα υλικά για την εργασία αυτή, όπως στις μέρες μας, με τους πλαστικούς σωλήνες. Αυτός ο γαλβανισμένος σιδηροσωλήνας ήταν ένας τέλειος αγωγός ο οποίος μέχρι να καταλήξει στον μετρητή της ΕΥΔΑΠ στο πεζοδρόμιο, υπογειοποιόταν για πολλά μέτρα κατευθείαν μέσα στο χώμα. Το γεγονός αυτό το έκανε να έχει πολύ μεγάλη επαφή με αυτό, το οποίο ήταν νοτισμένο λόγω του ότι οι σωλήνες διέτρεχαν το υπόγειο της πολυκατοικίας, όπου πάνω από τους σωλήνες ήταν το δάπεδο του υπογείου.
Η γείωση μέσα στο σπίτι γινόταν ως εξής: κάτω από τον νεροχύτη της κουζίνας υπήρχε ο κεντρικός διακόπτης του νερού ακριβώς μετά από αυτόν υπήρχε και υπάρχει ένας ειδικός σύνδεσμος ο οποίος αγκαλιάζει το σωλήνα και με βίδες στερεώνεται το καλώδιο της γείωσης, το οποίο η διατομή του κυμαινόταν από 1,5- 6 μμ2 ανάλογα με τα «κέφια» του τότε ηλεκτρολόγου. Το καλώδιο αυτό πήγαινε απευθείας στο πίνακα όπου μέσω αυτού διακλαδιζόταν προς τις πρίζες, (όχι στις αναμονές του φωτισμού στο ταβάνι του κάθε χώρου, όπως ισχύει με τους νέους κανονισμούς, δηλαδή γείωση και στα φωτιστικά). Έκτος από αυτό υπήρχε και ένα ακόμη πιο χοντρό καλώδιο που έδινε αποκλειστικά γείωση στο στρογγυλό κουτί που είναι η αναμονή για την ηλεκτρική κουζίνα, όπως προαναφέραμε.
Και τώρα για την γείωση του θερμοσίφωνα, χρησιμοποιούταν η αγώγιμη σύνδεση, η οποία δημιουργούταν με τον εύκαμπτο χάλκινο σωλήνα, ο οποίος ένωνε το θερμοσίφωνο με την τοπική αναμονή του νερού.
Όμως καθώς τα χρόνια περνούσαν, οι σωλήνες σάπιζαν και οι διαρροές άρχιζαν, νέα υλικά ύδρευσης εφευρέθηκαν, πλαστικοί σωλήνες και λοιπά, τα οποία δεν είναι αγώγιμα στον ηλεκτρισμό, οπότε η αντικατάσταση με τέτοια υλικά σταματάει την αγώγιμη σύνδεση μέσω του μεταλλικού σωλήνα προς την γη, οπότε αυτομάτως το σπίτι βρίσκεται ΕΚΤΟΣ ΓΕΙΩΣΗΣ.
Το πλέον βασικό πρόβλημα είναι ότι πολύ υδραυλικοί, μη γνωρίζοντας τίποτα από τα παραπάνω, κατά την διάρκεια των επισκευών στον χώρο της κουζίνας βρίσκουν ένα καλώδιο το οποίο ακουμπάει πάνω στον σωλήνα και το αφαιρούν, γιατί προφανώς το θεωρούν λάθος να βρίσκεται εκεί και στη συνέχεια δεν ενημερώνουν τον ιδιοκτήτη ώστε να ρωτήσει κάποιον ηλεκτρολόγο για το τι πρέπει να γίνει, με αποτέλεσμα η εγκατάσταση να βρίσκεται ΕΚΤΟΣ ΓΕΙΩΣΗΣ.
3) Πως γνωρίζει ο ιδιοκτήτης αν έχει ακόμη γείωση;
Δυστυχώς υπάρχουν δυο εκδοχές. Η πρώτη είναι η πιο επικίνδυνη, δηλαδή να υπάρχει διαρροή ρεύματος και ακουμπώντας το μεταλλικό μέρος μιας οποιαδήποτε συσκευής να νιώσουμε ένα ισχυρό τράνταγμα που αναλόγως των συνθηκών να γίνει και μοιραίο, αφού η γείωση είναι κοινή και επικοινωνεί παράλληλα με ότι βρίσκεται συνδεδεμένο σε πρίζα σούκο, ή και σταθερά όπως η ηλεκτρική κουζίνα και το θερμοσίφωνο. Αυτό σημαίνει ότι αν η διαρροή είναι στο πλυντήριο ρούχων, πχ, το αποτέλεσμα μπορούμε να το νιώσουμε και στην ηλεκτρική κουζίνα, ψυγείο κλπ.
Η δεύτερη είναι να διαπιστωθεί κατά την διενέργεια επανελέγχου της εγκατάστασης την γνωστή Υ.Δ.Α.Η.Ε. που ζητάει ο Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε., από αδειούχο ηλεκτρολόγο. Οπότε σε περίπτωση που η γείωση δεν υφίσταται επιχειρούμε να την επαναφέρουμε στην αρχική της κατάσταση, δηλώνοντας όμως στον ιδιοκτήτη ότι αυτός ο τρόπος γείωσης δεν είναι ο ενδεδειγμένος.
Αν δεν είναι εφικτή η παραπάνω επισκευή, τότε ακολουθούμε των νεότερο κανονισμό ο οποίος ισχύει για κατοικίες κατασκευασμένες πριν το 2007 ο οποίος προβλέπει την εγκατάσταση με συγκεκριμένη διαδικασία τριών κατάλληλων χάλκινων ράβδων (γνωστό και ως τρίγωνο γειώσης) απευθείας στο έδαφος και αναχώρηση καλωδίου το οποίο έχει τα ίδια ηλεκτρικά και τεχνικά χαρακτηριστικά με αυτό της παροχής ρεύματος από την Δ.Ε.Η. για την εκάστοτε παροχή του κάθε σπιτιού. Το καλώδιο αυτό καταλήγει ατόφιο στον ηλεκτρικό πίνακα του σπιτιού όπου εκεί διακλαδίζεται με τις τοπικές αναχωρήσεις προς οποιοδήποτε ρευματοδότη ή σταθερή συσκευή πρόκειται να λειτουργήσει μέσα στο σπίτι και διαθέτη γείωση ανάλογη της συσκευής που πρόκειται να προστατεύσει μέσω της κάθε πρίζας κλπ
Αν τίθεται ανάγκη έκδοσης ΥΔΑΗΕ, για παλαιές εγκαταστάσεις, ο ηλεκτρολόγος δηλώνει στο έντυπο το οποίο πρόκειται να παραδώσει στον ιδιοκτήτη της οικίας ότι αυτή είναι συγκεκριμένης χρονολογίας, η οποία διαθέτη γείωση στο σύστημα της ύδρευσης με τους τότε κανονισμούς,. ώστε σε συνεργασία με το γνωστό μας ρελέ διαρροής - προστασίας να έχουμε μια υποτυπώδη προστασία.
4) Με τους καινούργιους κανονισμούς που ισχύουν πλέον η χρησιμοποίηση του δικτύου ύδρευσης απαγορεύεται ρητά ως γείωση, στις νέες εγκαταστάσεις
Από το 2007 και μετά θεσπίστηκαν νέοι κανόνες για την δημιουργία της γείωσης σε νέα κτίρια. Πλέον η γείωση δημιουργείται κατά την ανέγερση του κτιρίου, δηλαδή πριν την τοποθέτηση του τσιμέντου των θεμελίων, ενώνεται με ειδικά καλώδια και σε συγκεκριμένα σημεία όλος ο μεταλλικός οπλισμός της βάσης των θεμελίων ο οποίος ακουμπάει στο έδαφος απευθείας (κοινώς, τα σιδερά τα οποία βρίσκονται εσωτερικά του τσιμεντένιου δαπέδου του υπόγειου και των κάθετων κολώνων), αυτό δημιουργεί τέλεια επαφή του αγωγού της γειώσεις με το έδαφος, έπειτα με προβλεπόμενες εργασίες οδηγείται στον ηλεκτρικό πίνακα το σπιτιού όπου γίνεται ο διαμερισμός της προς την υπόλοιπη εγκατάσταση όπως περιγράψαμε πιο πάνω.
