Τι είναι η Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία και σε ποιές καταστάσεις ενδείκνυται;
Ο Ψυχίατρος και Ψυχοθεραπευτής Γνωσιακής - Συμπεριφορικής κατεύθυνσης κ. Κιοστεράκης Γεώργιος MD, PhD μας ενημερώνει για την Γνωσιακή, Συμπεριφορική Θεραπεία και την αποτελεσματικότητά της για την αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών. Τι είναι η Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία; Η Γνωσιακή (ή Γνωστική) Συμπεριφορική Θεραπεία (Cognitive Behavioral Therapy - CBT) είναι μια από τις κύριες μορφές ψυχοθεραπείας σήμερα. Έχει σημαντικά τεκμηριωμένες επιστημονικές αποδείξεις για το ότι μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία για ένα ευρύ φάσμα ψυχολογικών προβλημάτων και διαταραχών σε ενήλικες και παιδιά. Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία εξετάζει τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις δράσεις μας σαν απάντηση σε μια κατάσταση ή ένα πρόβλημα και πώς αυτά επηρεάζουν τον τρόπο που δρούμε. Με τη σειρά τους οι πράξεις μας μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε και νιώθουμε. Η κατανόηση αυτής της αλληλεπίδρασης μέσα από μια διαδικασία συνεργατικής ανακάλυψής της ανάμεσα στον θεραπευτή και τον θεραπευόμενο, τους επιτρέπει να συνεργαστούν με στόχο την αλλαγή της συμπεριφοράς και του τρόπου σκέψης του θεραπευόμενου.
Ποιά η αποτελεσματικότητα της Γνωσιακής Συμπεριφορικής Θεραπείας; Υπάρχει μια πληθώρα ερευνητικών δεδομένων που αποδεικνύουν ότι η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία λειτουργεί αποτελεσματικά στη θεραπεία της κατάθλιψης και των αγχωδών διαταραχών, καθώς και μιας σειράς άλλως ψυχολογικών προβλημάτων και καταστάσεων. Τα ερευνητικά αυτά δεδομένα έχουν αξιολογηθεί προσεκτικά από διεθνείς αρμόδιους φορείς, όπως το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Κλινικής Αριστείας (NICE) της Μεγάλης Βρετανίας . Ινστιτούτα όπως το NICE παρέχουν ανεξάρτητες , τεκμηριωμένες κατευθυντήριες γραμμές για το ΕΣΥ της Μεγάλης Βρετανίας για τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για τη θεραπεία ασθενειών και προβλημάτων υγείας . Σε τι μπορεί να βοηθήσει η Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία; Το Ινστιτούτο NICE της Μεγάλης Βρετανίας συνιστά την Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία ως θεραπεία για τις ακόλουθες διαταραχές :
- Αγχώδεις διαταραχές (συμπεριλαμβανομένων των Κρίσεων Πανικού και της Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες - PTSD)
- Κατάθλιψη
- Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
- Ψυχωτικές διαταραχές
- Διπολική διαταραχή
Υπάρχουν επίσης ισχυρές ενδείξεις ότι η Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία είναι χρήσιμη για τη θεραπεία πολλών άλλων καταστάσεων, όπως οι εξής:
- Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης
- Προβλήματα συμπεριφοράς στα παιδιά
- Αγχώδεις διαταραχές σε παιδιά
- Χρόνιος πόνος
- Σωματικά συμπτώματα χωρίς ιατρική διάγνωση
- Δυσκολίες στον ύπνο
- Διαχείρισης θυμού
Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό και συνέργεια με φαρμακευτική αγωγή που έχει συνταγογραφηθεί από τον ψυχίατρό σας. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε τη Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία από μόνη της, εάν αυτό επιτρέπεται από τη φύση και την ένταση του προβλήματός σας. Αυτή είναι μια απόφαση που μπορείτε να λάβετε σε συνεργασία με τον θεραπευτή σας. Πώς μπορώ να βρω έναν πιστοποιημένο ως προς την εκπαίδευσή του θεραπευτή Γνωσιακής Συμπεριφοριστικής κατεύθυνσης; Η εξάσκηση της ψυχοθεραπείας στην Ελλάδα σήμερα, σε αντίθεση με όλες σχεδόν τις άλλες χώρες της Ε.Ε. δεν έχει ακόμη ένα νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο θα χρησίμευε για να προστατεύει τον θεραπευόμενο που αναζητά ψυχοθεραπευτική βοήθεια. Ως ασθενείς δικαιούστε να λάβετε μια σωστή ψυχοθεραπεία από έναν εκπαιδευμένο ψυχολόγο ή ψυχίατρο. Παράλληλα, δικαιούστε να μάθετε πρώτα από όλα αν ο θεραπευτής σας είναι νόμιμος κάτοχος μιας άδειας ασκήσεως του επαγγέλματος του Ψυχολόγου ή του Ψυχιάτρου και αν έχει εκπαιδευτεί στο γνωσιακό συμπεριφοριστικό μοντέλο. Μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της Ελληνική Εταιρεία Έρευνας Συμπεριφοράς – ΕΕΕΣ για μια λίστα θεραπευτών οι οποίοι διαθέτουν πιστοποίηση από την ΕΕΕΣ και την European Association of Behavioral Cognitive Therapy – EABCT ως προς την εκπαίδευσή τους στο γνωσιακό συμπεριφοριστικό μοντέλο. Η λίστα αυτή είναι απλά ενδεικτική, δεν είναι εξαντλητική και ενδεχομένως να μην περιλαμβάνει όλους τους πιστοποιημένους CBT θεραπευτές. Ακόμη στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Έρευνας και Θεραπείας της Συμπεριφοράς – ΙΕΘΣ υπάρχει μια λίστα κρατικών φορέων και ιδιωτών επαγγελματιών που προσφέρουν ψυχοθεραπευτικές υπηρεσίες. Ο κατάλογος αυτός, αν και δεν είναι πλήρης, σας διασφαλίζει ότι οι εμφανιζόμενοι σε αυτόν, έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος και έχουν εκπαιδευτεί σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Γνωσιακής Συμπεριφοριστικής Θεραπείας (EABCT). Στην Βόρειο Ελλάδα, εκτός από το Παράρτημα Βορείου Ελλάδος της ΕΕΕΣ, έχει έδρα και η Ελληνική Εταιρεία Γνωστικής Συμπεριφορικής Ψυχοθεραπείας (ΕΕΓΣΨ, www.gacbp.com), η οποία έχει επίσης πιστοποιηθεί από την EABCT και έχει αναρτήσει στην ιστοσελίδα της EABCT κατάλογο με τους πιστοποιημένους από αυτή θεραπευτές. Πώς εξασκείται στην πράξη η Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία; Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία μπορεί να προσφέρεται σε ατομικές συνεδρίες με έναν θεραπευτή ή στα πλαίσια μιας ομάδας. Ο αριθμός των συνεδριών CBT εξαρτάται από τα προβλήματα για τα οποία χρειάζεστε βοήθεια. Αν και υπάρχουν συντομότερες παρεμβάσεις για πολύ συγκεκριμένα προβλήματα, συνήθως αυτός είναι γύρω στις 15 - 20 εβδομαδιαίες συνεδρίες διάρκειας μεταξύ 45 - 50 λεπτά η κάθε μια. Εσείς και ο θεραπευτής σας θα συζητήσετε τις ιδιαίτερες δυσκολίες σας και να θέσετε στόχους για το ποιές θα δουλέψετε. Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία δεν είναι μια γρήγορη λύση. Πρόκειται για σκληρή δουλειά κατά τη διάρκεια και μεταξύ των συνεδριών. Ο θεραπευτής σας δεν θα σας πει ρητά τι να κάνετε με τη ζωή και τα προβλήματά σας. Αντ' αυτού θα σας βοηθήσει να αποφασίσετε πάνω σε ποιές δυσκολίες θέλετε να εργαστείτε για να βελτιώσετε την κατάστασή σας και θα ανακαλύψετε μαζί τον δρόμο ως προς αυτό. Ο θεραπευτής σας επίσης θα σας συμβουλέψει για το πώς να συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τις τεχνικές CBT που έχετε μάθει για την καθημερινή ζωή σας μετά το τέλος της θεραπείας σας.
